19 кастрычніка 2018 года ў Даўгаўпілскім Цэнтры беларускай культуры (ЦБК) у рамках праекта «Куфар беларускіх скарбаў», прысвечанага 100-годдзю Латвійскай Рэспублікі, адбылася вечарына, тэмай якога стаў лён і льняныя палотны. На гэтых вячорках беларусы зачынілі свой куфар, які напаўнялі народнымі вырабамі на працягу ўсяго года, каб затым прадэманстраваць яго ўсім на фестывалі «Беларускі кірмаш у Даўгаўпілсе".
https://bkc.daugavpils.lv/be/home/11-newsru/266-u-kufar-belaruskikh-skarba-paklali-lnyanoe-palatno#sigProId001a503204
Кожнае мерапрыемства праекта прысвечана аднаму прадмету з бабулінага куфра. І кожны месяц у свой «Куфар беларускіх скарбаў» мы складвалі такія сакральныя аўтэнтычныя вырабы як: тканыя і вышытыя ручнікі, плеценыя паясы, пашытыя нацыянальныя касцюмы, абрусы, кілімкі, ходнікі – усё тое, што з'яўляецца матэрыяльным спадчынай беларусаў. Зараз надышла чарга асновы асноў беларускага побыту і культуры – лёну і льняных палотнаў.
Многія беларускія паэты апявалі лён, які з'яўляецца сімвалам нацыі і брэндам краіны. Льняная тканіна трывала звязана з беларускай культурай. Традыцыйна з ільнянога палатна зроблены нацыянальныя беларускія ўборы. Толькі з лёну рабіліся знакамітыя "Беларускія ручнікі", на якіх вышываўся арнамент. З лёну сёння шыюцца не толькі нацыянальныя касцюмы, але і сучасныя адзежа і аксэсуары, лялькі, ручнікі, адзенне, пасцельная бялізна і нават дывановыя дарожкі.
Заключнае мерапрыемства праекта прайшло ў фармаце «вячорак», у аснову якіх лягло тэатральнае дзеянне. Вячоркі – гэта традыцыйная сезонная форма правядзення вольнага часу, найбольш характэрная для беларусаў; яны пачыналіся пасля заканчэння летне-восеньскіх палявых работ, кульмінацыя іх прыходзілася на перыяд каляд. Дзяўчыны шылі, пралі, вязалі, ціха размаўлялі, спявалі працяглыя песні, а потым наставаў час гульняў і карагодаў. Вось і на нашы вячоркі у сельскую хату сабраліся жанчыны (ансамбль народнай песні "Купалінка"), якія селі на лаўкі і за няспешнай гутаркай вышывалі, вязалі, пралі, пры гэтым спявалі прыгожыя беларускія песні. «Гаспадыня» і «Гаспадар» (Галіна Сантоцкая і Віталь Міхайлоўскі) разыгралі цэлую гумарыстычную пастаноўку і згулялі з гасцямі ў пацешную старадаўнюю беларускую гульню «Канапелькі».
У гэты вечар усё было прысвечана яго вялікасці Лёну. Вядучая вечара, кіраўніца ЦБК Жанна Раманоўская, дастала з куфра вялікі скрутак льнянога палатна і распавяла пра ўсё шматлікія і працаёмкія этапы, якія трэба прайсці, каб з маленькага льнянога насення атрымалася такое багатае і прыгожае палатно, з якога беларусы шылі вырабы і без якога не маглі абыйсціся ў побыце; паказала прадметы працы, якімі карысталіся нашы продкі, каб апрацаваць лён: церніцу, грэбень, шчоткі, верацяно, трапло; распавяла шмат цікавага аб вытворчасці лёну яшчэ са старажытных часоў. А яшчэ дастала з куфра самыя патаемныя і каштоўныя скарбы: упрыгожванні і маленькі вузельчык са старадаўнімі грашыма.
Казка-быль пра лён, пачутая ад бабулі, жартоўныя народныя песні і прыказкі «Гаспадыні» Г.Сантоцкой; вершы і загадкі ад члена Саюза пісьменнікаў Беларусі Станіслава Валодзькі; забіяцкая полька «Матлёт» ад танцавальнага ансамбля «Лянок»; сцэнічна абыграная песня «Пасеялі дзеўкі лён» у выкананні вакальнага ансамбля «Пралескі»; знакамітая песня «Сіні лён», выкананая на беларускай, рускай і латышскай мовах харавой капэлай «Спадчына»; вельмі займальны расказ і верш, а таксама акапэльная песня ад членаў беларускага таварыства «Уздым» Яўгеніі Гуляевай і Зінаіды Сіліні; вершы пра лён, з душой прачытаныя Тэрэсай Паўлавай, Ліліяй Воранавай, Марыяй Памецька, Інэсай Казлоўскай, Інай Валюшка – увесь гэты калейдаскоп з яркіх і цікавых нумароў гледачы ўспрымалі з непадробленай цікавасцю.
Лагічнае завяршэнне праекта «Куфар беларускіх скарбаў» адбудзецца на фестывалі беларускай культуры «Беларускі кірмаш у Даўгаўпілсе", які адбудзецца 23-24 лістапада 2018 года. З макулінак кожнага мерапрыемства праекта складзецца аснова гала-канцэрта; з падораных нашымі сябрамі экспанатаў адкрыецца музейная экспазіцыя «Беларуская хатка».
Запрашаем усіх, каго цікавіць багатая беларуская гісторыя і культура, яе матэрыяльная і нематэрыяльная спадчына, наведаць мерапрыемствы Беларускага дома!
Інфармацыя падрыхтавана:
Цэнтр беларускай культуры,
Марыя Памецька, метадыст ЦБК
